Outsider

XXXXI Piknik Country & Folk w Mrągowie - Było fajnie i jest nadzieja
Zdjęcie autora: Stagecoach
Stagecoach
6 sie 2022
7 minut(y) czytania

Kolejny Piknik Country & Folk w Mrągowie za nami. To już czterdziesty pierwszy, więc liczba imponująca. Piknik przetrwał wszelkie zawirowania polityczne ostatniego czterdziestolecia i zdecydowanie nie zamierza przechodzić do historii. To ciekawe zjawisko, bo muzyka country jest w naszym kraju niezbyt popularna, a właściwie jeszcze mniej popularna niż w swoich początkach sprzed czterdziestu lat. Nie ma dla country miejsca w telewizjach i radiach z wyjątkiem policzalnych na palcach jednej ręki lokalnych radiostacji, a Piknik trzyma się nieźle, sądząc po zapełnionej widowni mrągowskiego amfiteatru. Jakaś magia przez lata się ukształtowała i nadal działa.

Realistycznie można powiedzieć, że tak krawiec kraje, jak mu materii staje. Zrobienie u nas dużej komercyjnej imprezy z muzyką country to sztuka nie lada. Nikogo w tej chwili nie stać w Polsce na sprowadzenie amerykańskich gwiazd, choć w przeszłości takie na piknikach bywały. Nie stać też i z tego powodu, że nawet te z billboardowej czołówki nie przyciągnęłyby tłumów, bo są u nas niemal nieznane. Do Sopotu na koncert Alison Krauss i Roberta Planta publiczność przybyła głównie ze względu na wokalistę Led Zeppelin, a nie ze względu na zdobywczynię 27 nagród Grammy. Sprowadzanie gwiazd z punktu widzenia biznesowego nie ma więc sensu, choć ma takowy z powodów edukacji i poszerzania świadomości kulturowej. Do tego potrzebny byłby jednak jakiś specjalny fundusz, na którego powstanie nie ma co liczyć. Mogą sobie na takie ekstrawagancje pozwolić Szwajcarzy, dzięki założonemu przez milionera Marcela Bacha towarzystwu liczącemu ponoć ponad siedemdziesięciu równie majętnych szwajcarskich kolegów. Mogą zatem wystąpić w Gstaad przedstawiciele głównych countrowych nurtów w osobach Carly Pearce (mainstream), Marty Stuarta (tradycja) i Rhondy Vincent (bluegrass).

Nas stać na zaprzyjaźnionego od lat George’a Hamiltona V i solidny holenderski zespół Music Road Pilots, towarzyszący odwiedzającym Europę amerykańskim gwiazdom. W Mrągowie zagrali kiedyś jako band towarzyszący Albertowi Lee. Żeby wypełnić dwa piknikowe koncerty trzeba więc szukać wśród polskich artystów, co z każdym rokiem jest większym problemem. Na polskiej scenie country dominuje siwizna, o ile jeszcze komuś coś z czupryny zostało. Czas biegnie nieubłaganie i za młodzież uchodzą u nas ci, którzy jeszcze nie przekroczyli pięćdziesiątki. Kolejni wykonawcy obchodzą swoje trzydziestolecia czy nawet czterdziestolecia na piknikowej scenie, co znaczy, że słuchamy piosenek sprzed ćwierć wieku, na marginesie piknikowy hymn Wszystkie drogi prowadzą do Mrągowa obchodził w tym roku dwadzieścia pięć lat istnienia. Historia piękna, ale z teraźniejszością i przyszłością znacznie gorzej.

Mimo wszystkich problemów udało się jednak zestawić całkiem przyzwoity dwudniowy program, który oglądało się i słuchało z całkiem pozytywnymi odczuciami. Po krótce o tym, co zostało mi po tygodniu w pamięci, i co uważam za najistotniejsze piknikowe momenty.

Koncert złożony z piosenek Hanka Williamsa, w którym wystąpiła młodzież, ale ze wsparciem pełniącego rolę narratora, czy raczej trzymając się countrowej terminologii balladeera. Całość zwarta, powiązana muzyczno-słowną narracją Lonstara między piosenkami. Zespół Wheels of Steel dzielnie poradził sobie z akompaniamentem, genialna jak zawsze w interpretacjach Agata Karczewska w piosenkach Lovesick Blues i I Can't Help It If I'm Still In Love With You; to trudne do zrozumienia jak ta dziewczyna czuje country, zupełnie jakby od niemowlęcia countrowym mlekiem się karmiła. Podobało mi się też Cold, Cold Heart zaśpiewana przez Paulinę Wróblewską, aczkolwiek bardziej to była Nora Jones niż Hank Williams. Podobnie Michał Tokarski bardziej inspirował się Presleyem niż Szekspirem Hillbilly. Dobrze jednak, że zaistniał jako samodzielny wokalista, a nie tylko frontmen Wheelsów. W sumie czepiać się nie ma sensu. Rozśmieszyło mnie trochę duetowe wykonanie I’m So Lonesome I Could Cry (Karolina Jastrzębska, Michał Tokarski). Samotność we dwoje może się co prawda zdarzyć. Pomyślałem nawet o chóralnej wersji tej piosenki jako egzemplifikacji samotności w tłumie. Koncert ogólnie fajny i chyba potrzebny, bo patrząc na publiczność zastanawiałem się, kto w amfiteatrze ma jaką taką świadomość kim był Hank Williams i kto jego piosenki w wykonaniach nie tylko autorskich, ale i takich artystów jak Louis Armstrong czy Ray Charles, kojarzył. Ktoś, kto nie interesuje się muzyką country poza piknikami raczej słabo kojarzy, że to muzyka pokoleniowa, która zawsze nawiązuje do swoich korzeni i istnieje w całym swoim historycznym kontekście. Przydałaby się edukacja w tym zakresie, ale kto by się chciał edukować? Może najbardziej interesująca byłaby jakaś prezentacja filmów o muzykach country, a takich by się trochę znalazło od końskich oper z Gene’em Autry i Royem Rogersem, poprzez Songwritera z Willie Nelsonem i Krisem Kristoffersonem po nagradzany niedawno Oskarami Walk The Line. Coal Miner;s Daughter, Honky Tonk Man, The Thing Called Love i wiele innych tytułów jeszcze by się znalazło. Coś by tu można choćby internetowo pokombinować. Może jakaś strona z linkami do filmów powiązanych z country by się przydała.

Dobre wrażenie zostawili po sobie Music Road Pilots. Wspominałem już, że to zespół solidny, wspomagający artystów amerykańskich jako ich europejski band, ale i sami potrafią zagrać ciekawie i perfekcyjnie wykonawczo. Gdybyż tak u nas były zespoły, w których instrumentaliści wspierają chórkami frontmena. Świetny warsztat, trochę może mnie tylko zastanawiało, dlaczego w niemal każdej piosence były słowa country, hillbilly czy honky tonk, ale może Holendrzy czują potrzebę dosłownego utożsamianiu się z gatunkiem? Żart może i na miejscu, bo grupa sympatyczna i z poczuciem humoru. Widząc w składzie skrzypce zastanawiałem się czy usłyszę też słynny przebój Charlie Danielsa i utworu The Devil Went Down To Georgia rzeczywiście się doczekałem. Cały występ zdecydowanie na plus.

Także na plus występ Sióstr Melosik. Z polskich artystów flirtujących z country Dagmarze i Martynie może do tej sceny najbliżej, a z pewnością bym chciał, żeby się w country pojawiały jak najczęściej. Może nawet countrowość byłaby dla nich jakąś dźwignią kariery? Obszar to w końcu słabo zagospodarowany, a mający ogromny potencjał. Przydałaby się nam taka bliźniacza ekipa, może czasami we współpracy z męską bliźniaczą grupą Ślad braci Oryńczaków? Wolsztyn, Wisła i innego większe countrowe imprezy mogłyby spojrzeć na Siostry Melosik jak na niewątpliwą atrakcję repertuarową.

Ciekawy byłem koncertowego bloku To jest mój czas, w którym zaprezentowały się młode wykonawczynie. Wszystkie dziewczyny niewątpliwie zdolne i dobrze rokujące, ale z koncertu, poza dwoma piosenkami Agaty Karczewskiej, została mi w pamięci tylko napisana przez Lonstara piosenka zaśpiewana przez Klaudię Magicę Freedom Is Never Free. Piosenka świetna, Lonstar napisał ją specjalnie dla Klaudii i trafił we wszystkie jej możliwości i mocne strony. Lonstar w znakomitej formie songwriterskiej, co zapewne potwierdzi mająca się ukazać na dniach autorska płyta, a Klaudia ujawniła, że jej potencjał jest większy niż ten, który będzie można usłyszeć na jej debiutanckiej płycie. Możliwości są.

Znam polską scenę country na tyle dobrze, że trudno mnie zaskoczyć, ale jednak dwa wydarzenia mnie zaskoczyły. Niespodziewanie pojawiła się na scenie dwunastoletnia Laura Tylińska. Dziewczę z Mrągowa, ale wychowujące się i chodzące do szkoły w Anglii. Miała swój występ na scenie w mieście i chwała za to, że organizatorzy zaprosili ją również do amfiteatru. Małolata zaśpiewała jedną piosenkę, ale publiczność zmusiła ją do zaśpiewania kolejnej. Okazało się, że tylko z akompaniamentem ukulele można ruszyć te parę tysięcy na widowni. Autentyzm, spontaniczność, ekspresja, prawdziwa radość śpiewania. To nie wytresowane przez ambitnych rodziców zwierzątko, a prawdziwy talent czujący się na scenie jak u siebie w domu. Cała przyszłość przed nią, może być oczywiście różnie, ale warto Laurę zapamiętać. Drugim zaskoczeniem był Waldemar Wiśniewski. Nie oglądam telewizyjnych programów z cyklu śpiewać każdy może i początkowo trochę sceptycznie odnosiłem się do zwycięzcy The Voice Senior, ale tylko do momentu, kiedy usłyszałem na próbie wykonanie piosenki Lady Kenny Rogersa. Mistrzostwo, klimat, sugestywność i piękno. Kenny byłby szczęśliwy, może nawet zazdrosny. I w tym przypadku mam nadzieję, że artysta będzie się częściej na countrowej scenie pojawiał.

Z powodu tego, co napisałem powyżej, uważam czterdziesty pierwszy Piknik za udany. Nie piszą o występach uznanych naszych gwiazd: Colorado, Czarka Makiewicza, Zbyszka Hofmana, Mariusza Kalagi, bo to firmy znane i uznane nigdy nie schodzące poniżej dobrego poziomu wykonawczego. Tak też było i tym razem. Czarek Makiewicz dodatkowo przyjechał do Mrągowa z nową płytą, w której mam swój tekstowy udział, więc do wysłuchania tym bardziej zachęcam. Może jeszcze tylko słów kilka o konkursie na piosenkę drogi, którego rozstrzygnięcia na Pikniku poznaliśmy. W finałowej dziesiątce tylko jedna piosenka była nieporozumieniem, pozostałe prezentowały dość równy poziom i jurorzy kierowali się w wyborze laureatów raczej osobistym gustem. Wygrała Fala napisana przez Zb yszka Hofmana i Tomka Jarmołkiewicza w wykonaniu Zbyszka. Nie będę z werdyktem polemizował, ale miałem odczucie trochę nadmiernego dydaktyzmu w tekście. Cóż, Teacher czyli Tomek Jarmołkiewicz jest w końcu nauczycielem, więc i dziwić się chyba nie ma co. Drugie miejsce przypadło Czarkowi Makiewiczowi z piosenką Jak ja nie lubię bez ciebie jechać, niewątpliwie sympatyczną, choć mam lekką alergię na piosenki samochodowe. W mój gust trafiło miejsce trzecie czyli Wojtek Dudkowski z piosenką Posiwiałem. Też posiwiałem, więc rozumiem problem w piosence poruszony. Problem jednak głównie w tym, że od kilku lat w konkursie biorą udział ci sami autorzy i ci sami zazwyczaj go wygrywają. Myślę, że potrzebna jest tu szersza formuła i udział znacznie większej grupy autorów. Dodam też, że piosenki na miarę Freedom Is Never Free w propozycjach konkursowych nie było.

Piknik to nie tylko koncerty w amfiteatrze i na mieście, ale również spotkania z wieloma ludźmi. Czasami bardzo dawno niewidzianymi. Wyjechałem więc bogatszy o całą masę rozmów. Humor też mam po Pikniku całkiem niezły, chociaż coraz wyraźniej widzę, czego muzyce country w naszym kraju potrzeba, żeby mogła się rozwijać. Podstawą jest lepszy kontakt z artystami spoza oceanu. Amerykańskie gwiazdy występujące kiedyś nad Czosem miały wpływ na poziom naszych wykonawców i dawały poczucie kontaktu ze źródłami country. Ten kontakt jakby się nieco zaczął gubić. Nikogo nie zmuszę do stałego słuchania countrowych radiostacji z USA, co w obecnej dobie jest możliwe, ale to jest jakieś minimum. Bez tego zostajemy w dziwaczej historycznej bańce. Internetowe słuchanie nie zastąpi jednak bezpośredniego kontaktu. Nie mam tylko pojęcia, skąd brać na takowy środki. Kolejną sprawą jest dopływ nowych wykonawców. Cieszy mnie, że pojawiły się na Pikniku The Girls czyli Paulina Wróblewska, Karolina Gwóźdź i Julia Szewczyk i bardzo bym chciał, żeby te i im podobne dziewczyny weszły z muzyką country w większą zażyłość. Zwłaszcza dla śpiewających aktorek piosenki country ze swoimi opowieściami mogą być ciekawą inspiracją i świetnym materiałem warsztatowym. Takie małe Laury Tylińskie też gdzieś w większej liczbie pewnie u nas są. Warto ich poszukać.

Co będzie za rok? Nikt chyba tego nie wie. Na świecie dzieje się tak wiele, że niczego przewidzieć się nie da, ale tegoroczny Piknik pokazał, że nadal jest imprezą żywą i może być też perspektywiczną. Nadzieje więc nie są bezpodstawne.

Perły przed wieprze
Zdjęcie autora: Stagecoach
Stagecoach
23 lip 2022
6 minut(y) czytania

Tokarczuk powiedziała, że literatura nie jest dla idiotów, a Pan Jezus przestrzegał, żeby nie rzucać pereł przed wieprze. W sumie na jedno wychodzi. Wieprze niczego nie zrozumieją i wszystko splugawią, więc nie ma sensu dyskutować z nimi o wartościach, choć z drugiej strony świnie to podobno bardzo inteligentne zwierzęta, choć Pan Jezus jako Żyd chyba ich nie lubił, skoro pozwolił wstąpić złym duchom w stado tych nieczystych zwierząt, w następstwie czego wspomniane wpadły w szał i się potopiły. A czemuż one winne były? Dyskusja wokół słów Tokarczuk nazwana została i słusznie gównoburzą, a rozpętali ją ci, którzy żadnej książki noblistki nie przeczytali, a i innych nienoblistek zapewne też. Psy szczekają, karawana jedzie dalej, jak mawia porzekadło, choć psy mają zapewne swoje powody. Może karawana narusza ich terytorium, albo pachnie nieładnie? Nic nie dzieje się bez powodu.

Wkurzające jest głównie to, że czepia się wyrwanych z kontekstu wypowiedzi Tokarczuk, a nie dyskutuje o jej książkach. Z chęcią bym porozmawiał choćby o zamyśle kompozycyjnym Biegunów, których konstrukcja wydaje mi się chaotyczna i sprowadza do kilku odrębnych powieści w jednej. Trudno jednak liczyć na głosy teoretyków literatury.

Winą Tokarczuk jest przede wszystkim to, że zaistniała w wielkim świecie, czego rodacy nie wybaczają nikomu. Z literackich noblistów Sienkiewicz był kiepskim pisarzem i w dodatku czytać się dzisiaj już go nie da, Reymont wypłynął na fali modnej wówczas chłopomanii, Miłosz był komunistycznym zdrajcą, a Szymborska komunistyczną k…. Co do innych, Wałęsa to Bolek, a Skłodowska też się puszczała. Komuna noblistom przeciwstawiała laureata nagrody leninowskiej, czyli Iwaszkiewicza, a z obecnymi walczy się Rymkiewiczem, który Nobla już niestety nie dostanie. Takoż ubolewa się nad brakiem Nobla dla Herberta, bo przecież mu się należał. Skądinąd uważam, że rzeczywiście. Nobliści jednak okazują się wrogami narodu jak i papież Polak, który ukrywał pedofilów. Zaprawdę dziwnym narodem jesteśmy.

Istotniejsze od awantury wokół wypowiedzi Tokarczuk wydaje się jednak pytanie, dla kogo właściwie jest literatura w obecnej dobie? Kiedyś pisarzy uważano za największych mędrców w narodzie, a i świecie całym, choć może i nie do końca, wspominając bohatera powieści Knuta Hamsuna Głód. U nas też nie wszystkim literatom się przelewało, ale jakąś nobilitacją nawet bez Nobla się cieszyli. Obecnie nie wiem jak to jest. Jest jakaś grupa nieźle zarabiających głównie na kryminałach czy ekranizacjach. Nie sądzę jednak, żeby wspomniały ich następne pokolenia. Ogólnie mam w polskiej literaturze współczesnej kiepskie rozeznanie, bo niby dużo tego, ale co warto przeczytać i czy w ogóle warto niespecjalnie wiem. Krytycy mnie nie przekonują, bo nie mam pojęcia, czy przypadkiem nie zapłacili im za pozytywne recenzje. Pozostaje ślepy traf. Może przypadkiem trafi się na arcydzieło.

Pytanie jednak, dla kogo pisać? Wiemy, że nie dla idiotów. Kogo jednak za idiotę uznać? Ponad połowa rodaków nie przeczytała w zeszłym roku ani jednaj książki, co jest zastanawiające, zwłaszcza w sprzyjających czytelnictwu czasach pandemii. Wszyscy nieczytający chyba idiotami nie są. Jest wśród nich wielu porządnych ludzi, kochających swoje rodziny i pracujących solidnie na ich utrzymanie, pewnie nawet takich, którzy odnoszą sukcesy w naukach ścisłych, którym literatura do szczęścia potrzebna nie jest, pomijając wizjonerstwo, które poprzedza ścisłe konkretyzacje. Nie trzeba jednak mieć wyobraźni Verne’a, żeby budować łodzie podwodne czy Żuławskiego, żeby latać na srebrny glob.

Wychowałem się na czytaniu, ale było to w czasach z ograniczoną telewizją, brakiem komputerów i innych gadżetów współczesności, więc poza książkami nie miałem wiele innych atrakcji. Z tego jednak powodu trudno mi zrozumieć brak potrzeby czytania. Ta potrzeba głównie kształtuje się w dzieciństwie i staje nawykiem na całe życie. Trudno zaległości z dzieciństwa odrobić i podobnie jak w sporcie zaczynać karierę w dojrzałym wieku. Czytanie nauczyło mnie myśleć i dało narzędzia do rozumienia świata. Pewnie mojego myślenia można się czepiać, a im więcej wiem, tym bardziej dostrzegam jak wiele nie wiem, więc może i z czytania marny pożytek. Nie wiem, ale czytać po prostu lubię. Nie wszyscy jednak lubić muszą. Z takimi rozmawiam o pogodzie, sporcie, czasami o polityce. Maja swoje doświadczenie życiowe, więc się i od nich można czegoś dowiedzieć i nauczyć. Z braku realnych dyskutantów sięgam po kolejną książkę, która jest jak rozmowa z mądrym człowiekiem. Dyskutuje w świecie wewnętrznym, czasami samo coś piszę.

Gdzie szukać nieidiotów? Z nauczycielskich doświadczeń wiem, że czyta jakiś jeden procent uczniów, znaczy ten jeden procent można nazwać molami książkowymi. Jeszcze mniej jest takich, którzy czytają ze zrozumieniem i szukają książek naprawdę mądrych i dobrze napisanych. Jeszcze mniej takich, którzy po wielu lekturach nie mądrzą się, tylko szukają następnych. Trudno ich znaleźć, o idiotów znacznie łatwej. Dla mnie idiota to ktoś, kto jest przekonany o swojej wiedzy i racjach, nie mający wątpliwości, niestawiający pytań i nieposzukujący odpowiedzi. Wielu takich spotykam na co dzień i bywają dość męczący. Odnoszę wrażenie, że to głównie tacy czepiają się Tokarczuk.

Zastanawiam się jednak, ilu jest takich, którzy przeczytali wszystkie tomy W poszukiwaniu straconego czasu Prousta czy zgłębili Ulissesa Joyce’a? Ciekawe, czy uczyniła to Olga Tokarczuk? Myślę jednak, że tak, choć wyczuwam w naszej noblistce pewien kompleks wobec erudytów. Ogólnie wolę ją, kiedy jest mądra niż wtedy, kiedy próbuję erudycja epatować, bo erudycja to jednak nie mądrość. Kojarzy mi się ten zalew morza czerwonego z Biegunów w głowie dotkniętego apopleksją profesora kultury antycznej. I cóż po tym potopie z ogromnej i dogłębnej wiedzy? Fizjologia może spowodować, że staniemy się idiotami i to w dosłownym tego słowa znaczeniu. Szanuję Tokarczuk za tę pokorę wobec świata. Myślę, że sama siebie w jakiejś części uważa za idiotkę. To chyba jest odwieczny kompleks ludzi mądrych, świadomych własnej niewiedzy i ograniczeń. Kryje się pod tym tęsknota, żeby wszystko zgłębić, przeczytać wszystkie książki. Nie da się. Zawsze w jakimś obszarze pozostaniemy idiotami.

Pisze się chyba dla ludzi, co do których ma się nadzieję, że będą się starali zrozumieć to, co napisane. I nie chodzi tu o pełne zrozumienie, tylko o próbę takowego. Ci, którzy próbują nie są idiotami. Jeśli nie próbują, to są. Ale czyta się też w nadziei odkrycia czegoś w sobie samym. Jeśli coś nas zaciekawi czy zainteresuje, to jest wielce prawdopodobne, że trafia w jakąś strunę dotąd w nas drzemiącą, otwiera w nas dotąd zamknięte drzwi. To jest chyba głównie to, co tracą ci, którzy nie czytają. Nie dają sobie szansy na odkrycie istniejących w nich potencjałów, możliwości, wrażliwości. Można nie wygrywać grając w totka, ale nie grając, nie daje się sobie szansy na wygraną. Jednym słowem literatura nas wzbogaca, ale nie do końca jest królestwem z tego świata.

Nie znam wyników socjologicznych badań nad czytelnictwem, choć pewnie takowe były prowadzone. Mam jednak wrażenie, że poza czytającymi z zawodowego obowiązku literaturoznawcami, przekrój czytelniczy jest bardzo różnorodny. Pewnie są czytający robotnicy, zarabiający dokręcaniem jakiejś śrubki przy taśmie, gospodynie domowe, rolnicy i podobni im ludzie nie zaliczani do inteligencji. Z inteligencją bywa różnie. Właśnie inteligencja pozwala niektórym czytać tylko streszczenia i radzić sobie w szkole. W życiu też tak sobie radzą. Niekoniecznie też muszą być oczytani wybitni chirurdzy, których do inteligencji też się zalicza. Lektura Dżumy niekoniecznie musi pomóc w staniu się dobrym lekarzem.

Dalajlama radzi, żeby szukać odpowiedzi na pytania w zadawaniu ich własnemu „nie wiem”. Zapytam się więc własnego „nie wiem”. Po co to piszę? Na początku było poruszenie atakiem na Tokarczuk. Potem myślałem i wyszło mi na to, że coś napiszę. Po pierwsze, żeby się od tego myślenia uwolnić i zacząć myśleć nad czymś innym, po drugie, żeby sobie te myśli jakoś poukładać. Skoro już piszę, to znaczy też, że chcę się tym, co napiszę, podzielić z innymi. Tu zaczyna się klęska pisarska i cierpienie. Niby kilka osób lajkuje mój blog, ale nie wiem, czy go czytają. W dyskusję nie wchodzą. Może ważny jest choćby jeden czytelnik? To w końcu człowiek i nawet jeśli pojedynczy, to jednak ważny. Owszem, mam nadzieję, że przeczyta wielu. W końcu się staram i o to, żeby było ciekawie, i strawnie, i niegłupio. A może dla idiotów trzeba właśnie głupio? Zawsze jest jednak rozczarowanie, chciałoby się więcej, chciałoby się, żeby coś z pisania wynikało. Inaczej po co pisać? Na ten tekst przeznaczyłem jakieś trzy godziny, a pisarze poświęcają bywa, że trzy lata i więcej. Ryzyko ogromne. Na niewiele książek czeka się jak na Wichry zimy Martina. Jednak lubię pisać, podobnie jak lubię czytać. To całkiem fajna aktywność umysłowa i a i fizyczne stukanie w klawisze też lubię, i zastanawianie się nad przecinkami też.

Wychodzi mi na to, że pisanie jest czynnością nieco irracjonalną i nie do końca wyjaśnioną jak choćby potrzeba tańca tkwiąca w ludziach i już. Jak coś przeczytam, odczuwam satysfakcję, jak coś napiszę również. A mając satysfakcję, ma się też chęć do życia. Zatem może właśnie o chęć do życia chodzi? Mam nadzieję, że dożyję publikacji Wichrów zimy, znaczy, jest po co żyć.

Bezsilność słowa
Zdjęcie autora: Stagecoach
Stagecoach
5 mar 2022
4 minut(y) czytania

W ciągu ostatnich dni boleśnie odczuwam bezsilność słów. Słowo podobno było na początku i przez nie wszystko się stało, ale spróbujcie przemówić do szarżującego byka czy atakującego nosorożca. Słowo to typowo ludzka rzecz. Tam, gdzie kończy się słowo, zaczyna się zezwierzęcenie, choć trudno obwiniać kierujące się instynktem zwierzęta. Są, jakie są. Słowo jest własnością człowieka. Są jednak ludzie na słowo odporni. Tacy pośredni między człowiekiem a bydlęciem. Używają słów głownie po to, żeby kłamać, oszukiwać, tumanić wszystkich dookoła.

Czy jest jakieś słowo, które byłoby skuteczne wobec toczącej się obecnie na Ukrainie wojny? Czy jakieś słowo przemówiłoby do Putina i otaczającej go kremlowskiej świty? Czy jest jakieś słowo, które pocieszyłoby kryjących się przed bombami Ukraińców? Żadne ze słów nie ma odpowiedniej mocy, przemawiają czołgi, armaty i rakiety. Joszua zwraca się do Piłata – człowieku dobry. Piłat pyta się – czy uważasz, że wszyscy ludzie są dobrzy, nawet Marek Szczurza Śmierć? – Może gdyby ktoś z nim porozmawiał – odpowiada Jeszua. Cóż, dobrzy ludzie i tak go w końcu ukrzyżują. Co znaczą dziś słowa Bułhakowa, Tołstoja, Dostojewskiego, Czechowa i innych wielkich rosyjskich pisarzy? Czy mają one jakiś wpływ na popierający agresję na Ukrainę rosyjski naród?

Wojna jest porażką słowa, jest druzgoczącą klęską człowieczeństwa. Możemy oszukiwać się bohaterskimi poematami, wszak na początku literatury był opis wojny trojańskiej, gniew Achillesa i męstwo Hektora. Obecna wojna zaowocuje też za jakiś czas literaturą. Czy te napisane już po tej wojnie słowa coś zmienią?

Kiedy byłem dzieckiem, bawiłem się w wojnę. Z wiekiem mi przeszło. Trudno mi zrozumieć, dlaczego ludzie ubierają się w jednakowe uniformy i w zabawny sposób w nich paradują, a za chwilę czołgają się w błocie, kryją w gruzach i zachowują tak, jak ja, kiedy byłem dzieckiem. Wojny nie wymyśliłem, wziąłem przykład z poprzednich wojen, ale, jak już napisałem, wyrosłem z tego. A tu są przecież dorośli ludzie, którzy jak widać z wojny nie wyrośli.

Wojna jest uwstecznieniem, wojną wraca się do punktu wyjścia, czyli do bezradności wobec świata i ludzi. Wojna zaczyna się tam, gdzie kończy się słowo. W nie tak odległym czasie, można było zastanawiać się, czy nie przezwyciężyliśmy już zachłannej chęci podbojów, niewolenia innych, zabijania tych, którzy się z nami nie zgadzają. Wierzę, że są ludzie, którzy bezsens wojny zrozumieli, wyciągnęli wnioski z błędów przeszłości, czegoś ich historia nauczyła. Problem w tym, że jeszcze wielu takich, do których to nie dotarło.

Rosja to kraj zacofany mentalnie, wciąż wierzący w swoją imperialność, w prawo do dominowania nad innymi, w złote sedesy oligarchów jako symbole potęgi, bogactwa i szczęścia. W Rosji nigdy nie szanowano człowieka, życie ludzkie nie było wiele warte, kriepostnym kriestjanom czy kołchoźnikom w walonkach poczucie wartości dawały loty kosmiczne, atomowy arsenał i wiara w potęgę imperium. Tak go ukształtowały systemy carski, sowiecki, putinowski. Powodem do dumy była pamięć o wielkim zwycięstwie w wojnie ojczyźnianej podkreślana dorocznymi paradami rakiet balistycznych na Placu Czerwonym. Z tego rosyjskiego mitu zostały już tylko te rakiety. Bez nich rosyjskiego imperium już by nie było. Może byłaby jakaś normalna Rosja?

Atak na Ukrainę to próba ratowania rosyjskiego imperium, struktury przestarzałej, niewydolnej, hamującej rozwój. Próba utrzymania tego imperialnego porządku i narzucenia go komu się tylko da. To niezgoda na zmiany, na europejską cywilizację, może czasami śmieszną i nieporadną, ale pozwalającą na wolność jednostki, niepodporządkowanie jej rojeniom paranoików. To próba zahamowania, czy wręcz cofnięcia i historii, i myśli ludzkiej. To strach przed czymś, czego się dotąd nie poznało, więc wydaje się nie swoje i zagrażające.

Takie widzenie ma jednak w sobie nieco optymizmu, bo nie zawróci się biegu rzek, choć ludzie radzieccy próbowali. Można czas zmian spowolnić, ale prędzej czy później ta rzeka popłynie z całą swoją siłą. Agresywna, imperialna Rosja jest więc przegrana na starcie, nie może wygrać, może jednak przez jakiś czas siać zniszczenie. Co Rosja ma do zaproponowania Ukraińcom czy ogólnie całemu światu? Czy można się dziwić, że świat odrzuca ruski mir? Różnie jednak być może. W końcu to barbarzyńcy zniszczyli Rzym i ucywilizowali się dopiero na jego gruzach. Wygrali fizycznie, ale ulegli kulturowo. Rosja kulturowo też stoi na straconej pozycji.

Jestem atakiem Rosji na Ukrainę zszokowany, ale nie zaskoczony. Ta wojna wynika z próby ratowania rosyjskiej imperialnej mentalności, ale też z historycznej konieczności wywalczenia sobie wolnego, suwerennego państwa przez Ukrainę. Historia wolności i suwerenności nie daje za darmo. Trzeba je wywalczyć i potem ich bronić. Do dziś nie tylko Rosja wątpiła w samodzielność Ukrainy. Dla nas to też były trochę takie Dzikie Pola, kraj skorumpowanych oligarchów, naród z wątpliwą tożsamością, którego obywatele szukali poprawy bytu poza swoimi granicami. Od teraz to widzenie musi się zmienić. W ciągu kilku dni Ukraińcy udowodnili, że nie tylko potrafią oprzeć się militarnej przewadze drugiej armii świata, ale też, że mogą powiedzieć o sobie z dumą – My Naród. Nawet, jeśli rosyjskie wojska zaleją Ukrainę, Ukraina pozostanie, nikt już jej nie wymaże z mapy ludzkiej świadomości.

Od ponad stu lat żadnemu imperium nie udało się na dłużej podporządkować teoretycznie słabszych sąsiadów. To było stulecie wyzwalania się spod imperialnych rządów. Skończył się kolonializm, postkolonialne wojny jak ta w Wietnamie skończyły się klęską. Serbia nie stała się wielką Serbią, z Afganistanu uciekły Rosja i Stany Zjednoczone, Husajn poległ po aneksji Kuwejtu, rozpadł się Związek Sowiecki. Trwa, owszem, wojna ekonomiczna, ale jest ona coraz bardziej ponadpaństwowa. Niekochana globalizacja ma tę zaletę, że uzależnia wszystkich od wszystkich, że nie da się inaczej niż w kupie, ale w kupie mimo wszystko dobrowolnej. Putin tego nie zmieni, tak jak Hitler nie zapanował nad światem.

Przyszłość trudno przewidzieć. Scenariusze mogą być różne, te najczarniejsze rysują nawet koniec całego świata. Wierzę w instynkt samozachowawczy ludzkości, więc mam nadzieję na szczęśliwsze rozwiązanie. I mimo wszystko mam przeczucie, że słowo się jednak obroni, choćby w taki sposób jak w odpowiedzi na ultimatum rosyjskiego okrętu wojennego – russkij wojennyj korabl – idi nachuj znaczy - rosyjski okręcie wojenny, pierdol się. To przywraca wiarę w siłę słowa.

Upojny tydzień z TVP
Zdjęcie autora: Stagecoach
Stagecoach
29 sty 2022
7 minut(y) czytania

Zaczęło się od stwierdzenia faktu, że niewątpliwie inteligentni ludzie mają biegunowo odmienne poglądy na wiele spraw związanych ze światopoglądem czy polityką. Teoretycznie powinni mieć pogląd taki sam, skoro są inteligentni. Inteligencja powinna wskazywać jednoznacznie na istotę rzeczy. Jakoś nie wskazuje. W celach badawczych postanowiliśmy więc, ja i mój ponad już dwudziestoletni współprowadzący radiową audycję muzyczną, skonfrontować swoje wrażenia w temacie informacyjnych programów telewizyjnych. Zdecydowaliśmy się na tygodniowe oglądanie programów, których na co dzień nie oglądamy, ja miałem oglądać TVP, kolega TVN. To znaczy, że odwróciliśmy swoje zwyczajowe preferencje. Tutaj pokrótce chcę przedstawić swoje wrażenia z tygodniowego oglądania programów TVP. Codzienne wrażenia publikowałem na facebooku.

Zakładałem. że zachowam możliwy do zachowania obiektywizm, starałem się wyzbyć uprzedzeń, ale już pierwszego dnia dotarło do mnie, że nie dam rady. Już to pierwsze zetknięcie się z Wiadomościami, Minęła 20 i W tyle wizji okazało się wejściem w atmosferę złożoną z zupełnie innych składników niż ta, którą do tego momentu oddychałem. Wszystko było inne. Informacje, komentarze, ogół przekazu łącznie z dziennikarzami prowadzącymi programy. Staram się być otwarty na poglądy odmienne od własnych, ale zderzyłem się tu z fachowo skonstruowaną betonową ścianą, która moją otwartość zamurowała na amen.

Informacje każdego dnia były mniej więcej takie same. Było o groźbie rosyjskiej agresji na Ukrainę, o migrantach na granicy polsko-białoruskiej, o zmaganiach się z wirusem, czyli o tym, co rzeczywiście się dzieje i nie napawa optymizmem. Było jednak w szczególny sposób. O agresywnych zamiarach Rosji mówiono niewiele, za to bardzo dużo o niejednoznacznej wobec rosyjskiego zagrożenia postawie Niemiec. Odnosiło się wrażenie, że to jednak Niemcy zagrażają nam zdecydowanie bardziej niż Rosjanie.

W kwestii migrantów na granicy emitowano dwa razy każdego wieczoru program Raport z granicy, z którego nic specjalnego nie wynikało, jako że napór imigrantów zelżał i wszystko sprowadzało się do czegoś w rodzaju relacji z okopów pierwszej wojny światowej, znaczy na zachodzie, w tym przypadku na wschodzie, bez zmian. Oczywiście straż graniczna dzielnie zapobiegała próbom przekraczania granicy i właściwie tyle. Trzeba było więc zaakceptować ten przekaz, bo innego z granicy przecież nie ma z powodu zakazu wstępu do strefy przygranicznej innych niż prorządowi dziennikarze. Informacje były raczej wiarygodne, chociaż mam jednak wrażenie, że niekompletne.

Walka z pandemią miała w Wiadomościach swoje miejsce, ale niespecjalnie wyeksponowane. Mówiono o wzroście zakażeń, przygotowywaniu nowych łóżek dla chorych, a nawet o otwieraniu nowych szpitali. Do szczepień zachęcano jakimś jednym, zdaniem, typu, że szczepić się należy. Takie stonowane informacje jakoś nie do końca korelowały z liczbami nowych zakażeń, a zwłaszcza z liczbami codziennie umierających. Zawsze dodawano, że w innych krajach te liczby są znacznie wyższe, znaczy te o zakażeniach, bo zmarłych przemilczano. Ogólnie można było odnieść wrażenie, że nie jest tak źle, ot, taka normalka.

Wspomniane tematy były jednak tylko wstępem do najbardziej emocjonalnej części Wiadomości, który dotyczył Donalda Tuska. Nigdy wcześniej nie spotkałem się z tak rozbudowanym atakiem na jednego człowieka, powtarzanym codziennie o tej samej porze i wzmacnianym w innych wydaniach wiadomości takoż programach publicystycznych i satyrycznych. Przede wszystkim Tusk ponosi winę za inflację i drożyznę spowodowaną cenami gazu. Ponosi winę, bo to on, kiedy był Przewodniczącym Rady Europejskiej i obecnie jako przewodniczący mającej większość w parlamencie UE Europejskiej Partii Ludowej zezwolił na handel, de facto spekulację, prawami do emisji co2, uzależnienie krajów UE od rosyjskiego gazu, politykę proputinowską i sprzyjanie głównie niemieckim interesom. Przypominano, że Tusk, kiedy był premierem, nie dbał o ludzi, o przedsiębiorców, emerytów itp. Ośmioletnie rządy Platformy Obywatelskiej określano jako czas biedy, afer i zaniedbań. Towarzyszyły temu filmy z Tuskiem przemawiającym po niemiecki, rozmawiającym z Putinem na molo w Sopocie, mówiącego, że państwo nie ma pieniędzy na jakąkolwiek pomoc dla obywateli. Pokazywano też wielokrotnie wyrwany z kontekstu fragment rozmowy Tuska z piekarzem, kiedy to mówił, że albo podnosić ceny, albo zwalniać ludzi. Tę manipulację dobrze opisała jedna z dziennikarek i nie ma wątpliwości, że to właśnie manipulacja była. Po piekarzu przyszła kolej na film z rozmowy Tuska ze starszą panią, zarzucającą mu sprzyjanie silniejszym i brak troski o słabszych, poddającą w wątpliwość polskość Tuska – A może pan nie jest Polakiem? Ten fragment, tak jak to zdanie z rozmowy z piekarzem, powtarzano kilkakrotnie każdego dnia. Tuska dobijano w końcu informacją, że jego córka i zięć dostali od rządu znaczną pomoc finansową w ramach tarcz i innych rekompensat z racji strat pandemicznych. W dodatku córka Tuska pochwaliła się, że dostała od męża torebkę za trzydzieści tysięcy, a to przecież roczna emerytura wielu obywateli. O pieniądzach, jakie miesięcznie inkasuje Tusk z racji emerytur i przewodniczenia Europejskiej Partii Ludowej też było wiele. Ten zmontowany dla Tuska krzyż pomagał dźwigać Balcerowicz, bo postawiono tezę, że Balcerowcz może wrócić do władzy i ponownie wprowadzić jakiś swój plan. W Wiadomościach zawsze był to najdłuższy blok informacji, stanowiący mniej więcej jedną czwartą całości. Nieodparcie nasuwało się skojarzenie z seansami nienawiści z Roku 1984 Orwella.

Powiem, że nie mogę się oprzeć zadziwieniu. Chyba nigdy od czasów ataków na Wałęsę w latach osiemdziesiątych, czy wcześniejszego gnojenia Pawła Jasienicy za czasów Gomułki, nie widziałem czegoś podobnego. Tusk ukazywany był jako wróg ludu numer jeden i zagrożenie większe niż Putin. Zgodnie z zasadami propagandy, które mówią o roli powtórzeń w przekonywaniu obywateli, niewątpliwie znaczna część widzów TVP siłą rzeczy musi wierzyć w tak malowany portret Tuska.

Jeśli miałem jakieś wątpliwości co do służebnej wobec władzy roli TVP, to teraz ich nie mam. Tak mogłyby być tworzone klipy wyborcze oczerniającego politycznego rywala, co właściwie nie takie odległe, mając w pamięci wykopanego przez Kurskiego tuskowego dziadka z wermachtu, Tej linii szef TVP trzyma się konsekwentnie. Moje obrzydzenie brało się jednak nie tyle z samej krytyki Tuska, co z używanych do tego technik manipulacyjnych. Wyrywanie zdań z kontekstu, powtarzalność utrwalająca negatywny obraz, wplatanie obrazów z innej epoki typu Tusk z Putinem na molo, sięganie po wypowiedzi przypadkowych obywateli, przedstawianie dyskusyjnych opinii jako prawd niebudzących wątpliwości itp. To dobra robota sztabu fachowców, którzy cały swój wysiłek skupiają na dezawuowaniu przeciwnika. Rozumiałbym , ze tak robi się w czasie kampanii wyborczych, ale tu rzecz dzieje się w telewizji publicznej, na którą obywatele płacą abonament. To, że TVP prezentuje tylko i wyłącznie punkt widzenia opcji aktualnie rządzącej nie ulega wątpliwości.

Pluralizm miał się objawiać w programie Minęła Dwudziesta. Formuła programu mogłaby nawet na to wskazywać, bo zwykle zaprasza się do niego cztery osoby, w tym dwie a nawet trzy z opozycji. Program jest jednak tak prowadzony jak mecz przez przekupionego sędziego, który klasyfikuje każde zagranie drużyny przyjezdnej jako faul, przymyka zaś oko na ewidentne faule drużyny gospodarzy. Szczytem był tu popis redaktora Adamczyka, który zażądał odpowiedzi tak lub nie na swoje pytanie, skonstruowane w taki sposób, że każda z tych odpowiedzi pogrążałaby rozmówcę, a próbę każdej innej odpowiedzi skutecznie zagłuszał, uśmiechając się jednocześnie ironicznie do przedstawicieli opcji rządzącej. W końcu uznał, że odpowiedzi na swoje pytanie nie usłyszał. Słabość tego programu polega jednak nie tyle na tendencyjności, a na tym, że uczestniczą w nim politycy drugorzędni, niemający wielkiego wpływu na aktualne wydarzenia. Dość charakterystyczne też, że nie przerywano wypowiedzi przedstawicielom Konfederacji, a z przedstawicielami PSL poniekąd flirtowano.

Program W tyle wizji powstał jako odpowiedź na Szkło kontaktowe TVN24. Już ten fakt zakłada niejaką wtórność. Zasady obu programów są mniej więcej takie same. Dwójka niewątpliwie inteligentnych ludzi komentuje wydarzenia z przymrużeniem oka, w sposób satyryczny. Satyra W tyle wizji jest jednak absolutnie jednostronna. Pierwszą częścią każdego programu było zawsze obśmiewanie Tuska. To, o czym z powagą donosiły Wiadomości, tu przybierało formę satyry, zwykle dość zjadliwej i nieprzyjemnej. Ironiczne uśmieszki, wymyślny sarkazm, zawoalowana ironia dotykają jednak tylko i wyłącznie przedstawicieli opozycji. Poza Tuskiem, dostawało się zwłaszcza Czarzastemu, przy czym podkreślano, że Lewica czuje się atakowana przez Tuska. Nie obśmiano żadnego przedstawiciela Zjednoczonej Prawicy i na żarty choćby z posła Suskiego nie ma co w tym programie liczyć.

Prawdę mówiąc z Wiadomości i pozostałych programów głównie wiało nudą. Odmienianie przy każdej okazji nazwiska Tusk skłaniało głównie do ziewania. Przy takim podejściu trudno Wiadomości nazwać programem informacyjnym. Jest to raczej tendencyjna publicystyka skierowana do ludzi podzielających punkt widzenia władzy. Ten punkt widzenia to niewłaściwa polityka Unii Europejskiej, która doprowadziła do uzależnienia Europy od rosyjskiego gazu, co jest przyczyna wszelkich aktualnych trudności gospodarczych czyli inflacji i drożyzny. Polityka ta jest prowadzona głównie w interesie Niemiec, a jej naczelną postacią był i jest Donald Tusk. Oczywiście można mieć taki ogląd sytuacji, jest on w gruncie rzeczy spójny i konsekwentny, ale z pewnością nie jedyny. Na inne interpretacje naszej rzeczywistości w TVP nie ma jednak miejsca. Irytujący jest brak jakiekolwiek krytycyzmu wobec władzy. Brak refleksji na temat mocno kontrowersyjnych jej działań, czyli w ostatnim czasie skutecznej walki z pandemią czy chaosu w jakim zmienia się system podatkowy. Odnosi się wrażenia, że świat przedstawiany przez TVP to jakaś hermetyczna bańka wypreparowana laboratoryjnie z tego, czego w nadmiarze dostarcza rzeczywistość. TVP nie informuje o wydarzeniach, a decyduje o tym, jakie one są. To zbytnie reżyserowanie programów nie nadaje wiarygodności, a raczej powoduje reakcję jak na niegdysiejsze informowanie społeczeństwa przez media PRL. Całość skażona jest sztucznością. Sztuczni są prezenterzy, sztuczne uśmiechy, sztuczne emocje. Ekipa dziennikarska wygląda na dobrze opłaconą i znającą swój fach, ale właśnie w aspekcie propagandy. Z przykrością dochodzę do wniosku, że inteligentny widz albo, zdając sobie sprawę z tego propagandowego nastawienia, traktuje TVP jako oręż walki politycznej, albo zmienia kanał nie będąc w stanie wytrzymać tej jedynie poprawnej linii przekazu. TVP przeznaczona jest więc raczej dla widzów mniej inteligentnych, podatnych na manipulacje, względnie dla oportunistów widzących w zgadzaniu się z władzą jakiś swój interes. TVP podaje bowiem przekaz dnia, używając którego można przeciwstawiać się tym, którzy widzą i myślą inaczej.

W swojej istocie jest to działanie destrukcyjne i zastanawiam się, czy przy dłuższym niż tydzień oddziaływaniu nie powoduje nieodwracalnych zmian w mózgu. Tego typu medialna indoktrynacja potrafi być skuteczna i ci, którzy byliby pozbawieni alternatywy, mogliby takiej indoktrynacji ulec. Biorąc pod uwagę zasięg TVP jej wpływ może być realny mimo istnienia telewizji o innym podejściu do rzeczy.

Jak to działa, pokazuje taki konkretny przykład. Otóż pokazano w Wiadomościach relację ze szpitala, w którym młoda matka zmaga się z mukowiscydozą i potrzebuje pieniędzy na bardzo drogie lekarstwa. Poinformowano, że dzięki pokazaniu tej historii w TVP, w ciągu jednego dnia zebrano fundusze na roczne leczenie chorej. Pomyślałem, że czasami nawet taka jednostronna telewizja może być przydatna. Następnego jednak dnia, dzięki innym mediom, dowiedziałem się, że to właściwie nie TVP, że przed telewizją publiczną na miejscu była już TVN, ale tak naprawdę zbiórka pieniędzy udała się dzięki aktywności Agaty Młynarskiej i jej działaniom w Internecie. Wygląda więc na to, że udział w przedsięwzięciu TVP jakiś miała, ale zaangażowanych podmiotów było znacznie więcej, o czym jednak Wiadomości nie poinformowały.

Nie polecam zatem oglądania TVP, zwłaszcza TVP Info. Wysiłek umysłowy konieczny do odfiltrowania przefiltrowanych informacji, oczyszczenia ich z ukrytych prawomyślnych sugestii, otrząśnięcie się z narzucanego przekazu jest nieproporcjonalny do wiedzy, którą się uzyskuje. Zapewne większość mediów ma swoje punkty widzenia i działa w interesie tej czy innej grupy politycznej, ale w żadnym innym nie spotkałem się z taką precyzyjną propagandową robotą. Mogę się tylko dziwić, że ludzie to jednak tolerują, że nie ma akcji podobnych do tych, kiedy to wychodziło się na spacer w czasie nadawania Dziennika Telewizyjnego. Inne czasy, nie trzeba wychodzić z domu, można zmienić kanał. I tak też chyba najlepiej zrobić.

Czy leci z nami pilot?
Zdjęcie autora: Stagecoach
Stagecoach
6 sty 2022
4 minut(y) czytania

Dzień dobry państwu. Jako przełożona stewardes na pokładzie tego samolotu chciałam państwu przekazać, że nie ma żadnych powodów do niepokoju. Niezaprzeczalnym faktem jest to, że nasz samolot wystartował i leci. To niewątpliwie ogromny sukces naszych pilotów. (oklaski)

To także wielkie osiągnięcie zarządu naszej spółki lotniczej. Nie będę ukrywała, że jakiś czas temu mieliśmy pewne kłopoty kadrowe, kiedy to wiele naszych doświadczonych załóg przeszło do konkurencyjnych spółek, ale szybko zastąpiliśmy tych spaczonych rutyną załogantów nowym personelem, świeżym, kreatywnym i pełnym zapału. (oklaski)

Nasz kapitan jest świetnie zapowiadającym się historykiem z otwartym przewodem doktorskim, specjalizującym się w kulturach wczesnego antyku. Trudno sobie wyobrazić kogoś, kto miałby solidniejsze podstawy pozwalające na rozwijanie wszechstronnych umiejętności. (oklaski).

Nasz drugi pilot jest uzdolnionym prawnikiem, mającym długoletnie doświadczenie we współpracy z różnymi kancelariami adwokackimi, w których występował też w sprawach związanych z katastrofami lotniczymi i nie ma wątpliwości, że poradzi sobie z każdym ewentualnym pozwem wniesionym przeciwko naszym liniom. W wolnych chwilach może też państwu udzielić porad za może nie tak małą, ale wartą jego wiedzy opłatą. (oklaski)

Nasz nawigator to habilitowany profesor, autor wielu cenionych podręczników z zakresu ekonomii. Zapewnia, że w najbliższym czasie nie grozi nam żaden kryzys gospodarczy, inflacja, deflacja i tym podobne niedogodności. Zachęcam do lektury jego książki zatytułowanej „Optymistyczne podejście do ekonomii kluczem do biznesowego sukcesu”, której egzemplarze znajdą państwo przy swoich siedzeniach. (burzliwe oklaski)

Wreszcie nasz mechanik, lingwista i erudyta, z którym można porozmawiać na wszelkie tematy w kilku językach. Przyjemność rozmowy z nim znacząco skraca czas podróży i ubogaca osobowość każdego rozmówcy. (oklaski).

Jak państwo widzą, zadbaliśmy o wysoki poziom naszej załogi, co jest gwarancją przyjemnego i bezpiecznego lotu.

Niestety, mamy jednak drobne kłopoty. Wzrost cen paliwa, spowodowany spekulacyjnymi działaniami naszych konkurentów, zwłaszcza jednego, spowodował, że nie mogliśmy przed startem zatankować do pełna. Rozwiązaliśmy jednak ten problem uzupełniając zbiorniki zapasami alkoholu, który zazwyczaj podajemy na pokładzie. Przykro mi poinformować, że z tej przyczyny nie będziemy dzisiaj serwowali zwyczajowych drinków. (westchnienie zawodu)

To jednak w gruncie rzeczy wyjdzie państwu na dobre. Alkohol jest szkodliwy dla zdrowia, zaburza świadomość, a także koordynację ruchową, w krótkiej perspektywie powoduje niepożądane objawy w dniu następnym, a w dłuższej może się stać przyczyną wielu poważnych chorób. Tak więc zdrowie przede wszystkim. (westchnienie aprobaty)

Niech też nie niepokoją państwa dziwne dźwięki i stukoty dobiegające z różnych części samolotu. Nie ma słów, którymi mogłabym wyrazić swoje oburzenie z powodu wrogiej działalności niechętnej nam konkurencji, która powykręcała śrubki w kadłubie i mocowaniach skrzydeł. Nasz drugi pilot przygotował już odpowiedni wniosek o wszczęcie postępowania sądowego w tej sprawie i z pewnością osiągniemy powodzenie już w pierwszej instancji postępowania. Będziemy też wnioskowali o powołanie specjalnej komisji, która bezsprzecznie udowodni niecne działania naszej totalnej konkurencji. (aplauz i wyrazy oburzenia)

Jesteśmy też pewni międzynarodowej zmowy czy wręcz spisku, co stało się powodem pożaru jednego z silników samolotu. Prosimy się jednak nie obawiać, mamy jeszcze trzy, w tym dwa niemal całkiem sprawne. Brak jednego silnika redukuje ponadto problemy z dostateczną ilością paliwa, co na przekór wrogim zakusom tylko nam pomaga w osiągnięciu celu. Co prawda, nie wiemy, kto spowodował, że po oderwaniu się od ziemi przy starcie zostawiliśmy na lotnisku podwozie, co może być drobnym kłopotem przy docelowym lądowaniu. Być może jednak nasz lot zakończy się jeszcze przed planowanym lądowaniem, co wyeliminuje tę ewentualną niedogodność. (odgłosy zrozumienia i poparcia)

Nasi totalni przeciwnicy, w swej zapiekłej nienawiści, być może posunęli się jeszcze i do podłożenia, możliwe że w luku bagażowym, ładunku wybuchowego. Mamy jednak na pokładzie specjalistę, który przy pomocy bardzo zaawansowanej nowoczesnej aparatury sprawdza właśnie państwa telefony komórkowe i z pewnością odkryje ukrywającego się na pokładzie ewentualnego terrorystę. Przy okazji prośba do pana z miejsca 262. Prosimy w przyszłości nie siusiać na deskę klozetową jak poprzednio. Co wiemy dzięki monitoringowi zamontowanemu w toalecie. (szmer niechęci wobec pasażera z miejsca 262)

Pragnę jeszcze uspokoić państwa co do tego luku bagażowego z ukrytą bombą. Na wszelki wypadek opróżniliśmy go i jest bardzo prawdopodobne, że bomba już opuściła pokład wraz z resztą bagaży. Jeżeli martwią się państwo utratą swoich rzeczy, polecam lekturę pism Diogenesa z Synopy, który jak wiadomo mieszkał w beczce i nie używał nawet kubka, odkąd odkrył, że może czerpać wodę z rzeki ręką. Nadmierne konsumpcjonizm i materializm, to zmora naszych czasów i tylko wyzbycie się ich daje pełną wolność. Im mniej mamy, tym bardziej jesteśmy to odpowiedź na pytanie mieć czy być. Przychodzimy na świat bez niczego i opuszczamy go również bez bagażu, o czym się wkrótce możemy przekonać. (pełne głębokiej refleksji milczenie)

Z jak wieloma trudnościami musimy się zmagać, żeby zapewnić państwu komfortowy lot, niech świadczy widoczny z naszej lewej strony myśliwiec. Twierdzą, że naruszyliśmy ich przestrzeń powietrzną, co jest ewidentną nieprawdą, bo to oni naruszyli naszą i jeśli spełnią groźbę otwarcia ognia, złamią prawo międzynarodowe, co będzie skutkowało bardzo surowymi sankcjami, które zostaną przeciwko nim wdrożone. (groźne pomrukiwania wobec agresora)

Mogą być państwo pewni, że przygotowaliśmy się na każdą ewentualność. Nawet na tego wyimaginowanego wirusa, który ponoć został wpuszczony do wnętrza samolotu. Zapewniam, że to teoria spiskowa, mająca na celu wzbudzenie paniki i podporządkowania sobie osób przestraszonych. Czy widzicie państwo jakiegoś wirusa? (wybuch gromkiego śmiechu)

Zadbaliśmy o wszystko. Możliwe jest nawet internetowe połączenie z naszym księdzem kapelanem, który udzieli potrzebującym pociechy duchowej. Datki na nasz kościół możecie państwo wrzucać do skarbonki umiejscowionej przy drzwiach do kokpitu. (szelest banknotów)

Na zakończenie chciałam państwu życzyć miłego i spokojnego lotu, a w razie byśmy jednak wylądowali, dalszego korzystania z naszych linii lotniczych, zgodnie z naszą dewizą, że wszyscy jesteśmy Ikarami. (owacja na stojąco)